Afval als nieuwe grondstof op de IE2021
Meer dan 400 bedrijven, ngo’s, financiële instellingen, kennisinstituten en andere organisaties spraken in het Grondstoffenakkoord af dat ze in 2030 hun primaire grondstoffenverbruik willen halveren. Vanaf 2050 wil Nederland zelfs volledig draaien op herbruikbare grondstoffen. Nog lang niet alles is circulair, dus we moeten tempo maken. Het is dan ook hoog tijd om circulaire innovaties te versnellen en op te schalen. Wie en wat zijn hiervoor nodig? En hoe draagt de IE2021 hieraan bij?
Veel grondstoffen zijn niet oneindig beschikbaar. Het is dus belangrijk om de grondstoffen die we hebben, zo goed mogelijk te gebruiken én te hergebruiken. Vanwege de huidige afvalstoffenregeling wordt op dit moment veel afval nog gestort en verbrand. In een circulaire economie gaat dat anders. Daar bestaat geen afval en worden grondstoffen steeds opnieuw gebruikt. Afval is de nieuwe grondstof.
De challenge plantaardige reststromen
Maar om daar te komen, moet er nog veel gebeuren. Op de Innovatie Expo zoeken we daarom naar commerciële mogelijkheden om meer te doen met onder andere de grote hoeveelheid aan plantaardige reststromen uit onder andere de land- en tuinbouw, maaisel uit natuurgebieden en gft van huishoudens. Bijvoorbeeld door ze te gebruiken als grondstof voor hoogwaardige producten zoals hele bio-based gebouwen, interieurobjecten en weg- en waterbouw. Daarnaast speelt de vraag hoe wet- en regelgeving kan worden aangepast om hergebruik van reststromen eenvoudiger te maken.
Binnen de challenge plantaardige reststromen zoeken we naar initiatieven die afval als grondstof zien en (her)gebruiken voor nieuwe producten. Er zijn mogelijkheden te over, dat weten we al. Maar er is een aantal belemmeringen die een doorbraak en een opschaling ervan tegenhouden.
Hierbij focussen we ons in het bijzonder op bio-afval dat nu nog wordt gestort en verbrand. Dat is afval afkomstig uit de productieketen (tuin- en landbouwbedrijven), verwerkende industrie, transportsector en handel, en van consumptie (horeca, winkels, consument).
Op zoek naar de oplossing
Veel bedrijven geven aan dat ze mogelijkheden zien om afval uit de plantaardige sector te gebruiken als grondstof voor nieuwe producten. Maar zij zien onder andere regelgeving, experimenteerruimte en financiële beperkingen om producten te ontwikkelen en op de markt te brengen veelal nog als blokkades. Ook samenwerking in de keten is een uitdaging: alle partijen in de keten van het begin tot het eind moeten hierin meegaan. Deze drempels kunnen het (her)gebruik van plantaardig materiaal bemoeilijken. Dat zien we bijvoorbeeld ook bij de challenge houtbouw. In
aanloop naar en tijdens de Innovatie Expo zoeken we daarom naar manieren om deze drempels weg te nemen. En we zijn in gesprek met innovators die op 8 april, tijdens de Innovatie Expo, nieuwe (prototypen van) producten van bioafval willen lanceren.
Een grote uitdaging is dat de vraag naar producten die gemaakt zijn van bioafval nog beperkt is. Inkopers en projectmanagers kiezen liever voor het oude bekende. De Innovatie Expo heeft de handschoen opgepakt om daar verandering in te brengen. Daarom is er een Buyer Group opgericht, waaraan organisaties die biobased willen inkopen kunnen meedoen. Afval hergebruiken is één circulaire optie. Een andere, misschien nog wel belangrijkere, is het verminderen van de productie van afval. Daarom is het belangrijk om beleid te maken dat ervoor zorgt dat het gehele productieproces zo is ingericht dat het totale aanbod van afvalstoffen vermindert. Verschillende ministeries binnen de Rijksoverheid werken toe naar een circulaire economie en willen daarbij (plantaardige) afvalstoffen benutten. Een aantal rapporten die hier beleidsmatige aandacht geven zijn: Realisatieplan visie LNV (2019), Uitvoeringsprogramma circulaire economie 2019-2023 (I&W), Kabinetsreactie op het rapport van de Taskforce Herijking Afvalstoffen (2019, I&W).
Stand van zaken
Het projectteam Circulaire Economie van de Innovatie Expo heeft een inventarisatie gemaakt van veelbelovende toepassingen van biobased materialen. ‘Denk bijvoorbeeld aan een belcel van myceliumcomposiet, biobased gevelafwerking of tussenwanden voor kantoren. Een interessant project waarmee we bezig zijn, is ook een 1,5 kilometer lange biobased geluidswal’, vertelt Peter Oei, die als programmamanager van Stichting Innovatie Glastuinbouw Nederland (SIGN) nauw betrokken is bij de IE2021.
Organisaties die voorop willen lopen op het gebied van circulair en biobased inkopen kunnen zich aanmelden voor de Buyer Group Biobased van de Innovatie Expo. ‘We zoeken organisaties die echt impact willen maken als het gaat om de circulaire economie. We streven naar 25 deelnemers en met hen zoeken we naar mogelijkheden om producten van biobased afval op grotere schaal te gaan inkopen. Daarmee zetten we dan echt een verandering in gang. Op de Innovatie Expo willen we dan matches maken tussen deze opdrachtgevers, de ketenpartijen en daarmee ook de innovators.’ Ook de jongeren die bij de focusgroep Circulaire Economie aan de Innovatie Expo werken, hebben niet stilgezeten de afgelopen maanden. Zij zullen de komende tijd experts, bedrijven en organisaties gaan contacteren voor workshops en interviews om een duidelijker beeld te krijgen van de uitdagingen en oplossingen binnen de Circulaire Economie.
Meer over circulaire economie
Wil je meer informatie over de circulaire economie? Bekijk dan deze items van het afgelopen jaar:
- Video interview met Sabine Biesheuvel: Voorbeeldstad Blue City bouwt aan een wereld zonder afval
- Interview met Jacqueline Cramer: De markt organiseert zich niet naar jou